استارلینک پروژه ای است که توسط شرکت اسپیس ایکس انجام میشود و هدف آن مهیا سازی اینترنت در تمام کره زمین و حتی فضا است. این شرکت با استفاده از تعداد زیادی ماهواره که در اطراف زمین قرار میگیرند قصد دارد تمامی زمین را به اینترنت متصل نماید. با سید علی ابراهیمی برای بررسی اپیزود فعالیت قانونی استارلینک در ایران همراه باشید !
مطالب پیشنهادی سید علی ابراهیمی :
- مقایسه گوشی جی پلاس Q20 و شیاعومی Poco X3 Pro
- لوازم کامپیوتر ساخت ایران | برند های ایرانی قطعات کامپیوتر
- 2 روش افزایش سرعت اینترنت ! چگونه سرعت اینترنت را افزایش دهیم ؟
ایلان ماسک کیست ؟
«ایلان ماسک» که نام کامل او «ایلان ریو ماسک» است در سال ۱۹۷۱ در آفریقای جنوبی به دنیا آمد. او در دو دانشگاه کویینز و پنسیلوانیا درس خوانده است که دو مدرک تحصیلی لیسانس فیزیک و لیسانس اقتصاد دارد. ماسک بنیانگذار شرکت‌هایی مانند تسلاموتورز و اسپیس ایکس است.
دارایی او در ژانویه ۲۰۲۱، چیزی حدود ۲۰۹ میلیارد دلار، برآورد شده است که با این حساب در حال حاضر، ثروتمندترین فرد جهان به شمار می‌آید.سبقت میزان ثروت ایلان ماسک از جف بزوس، مدیر شرکت آمازون در پی رشد چشمگیر سهام شرکت تسلا در بازار بورس وال‌استریت حاصل شد. ایلان ماسک مالک ۱۸ درصد سهام این شرکت تولید خودروهای برقی است.
استارلینک چیست؟
استارلینک شبکه اسپیس ایکس متشکل از حدود 3000 ماهواره در مدار زمین است که برای ارائه خدمات اینترنت پرسرعت به جهان، به ویژه نقاط دورافتاده و روستایی طراحی شده است.
در ادامه کندی سرعت اینترنت مشترکین می توانند از بازی های آنلاین، تماس های ویدیویی و موارد دیگر با سرعت بالا از این فن آوری استفاده است.
ماهواره‌های استارلینک در فاصله بسیار نزدیک تری نسبت به ماهواره‌های معمولی به دور سیاره می‌چرخند و پشتیبانی از فعالیت‌های با نرخ داده بالا را آسان‌تر می‌کنند.
این شرکت می‌گوید یک کیت استارلینک «هر چیزی را که برای آنلاین شدن در عرض چند دقیقه نیاز دارید» را دارا می باشد. کاربرانی که برای این سرویس ثبت نام می کنند، کیتی دریافت می کنند که شامل ترمینال و پایه استارلینک ، روتر، منبع تغذیه و کابل است.
این ترمینال خود گردان است و تا زمانی که دید واضحی از آسمان داشته باشد می تواند به راحتی به اینترنت متصل شود.
ماهواره‌ها چه شکلی هستند؟
هرکدام از ماهواره‌های پروژه استارلینک ایلان ماسک حدوداً ۲۲۷ کیلوگرم وزن دارند. این ماهواره‌ها از طراحی بسیار تخت بهره‌مند شده‌اند و ۶۰ عدد از آنها را می‌توان در هر موشک فالکون ۹ اسپیس اکس جای داد و به فضا پرتاب کرد. بعد از رسیدن به مدار زمین، یک آرایه بزرگ برای دریافت انرژی خورشیدی بیرون می‌آید و به ماهواره قوت می‌رساند. بخش اصلی بدنه ماهواره استارلینک حاوی چهار آنتن بسیار قدرتمند است که اینترنت را مخابره می‌کنند. از سوی دیگر لیزرهایی روی بدنه آنها تعبیه شده که هر ماهواره را به چهار ماهواره دیگر در مدار زمین متصل می‌سازد. و در نهایت نوبت به رانشگرهای یونی می‌رسد که از گاز کریپتون استفاده می‌کنند. این به ماهواره‌ها اجازه می‌دهد که برای مدتی طولانی‌تر در مدار زمین باقی بمانند، حتی ماهواره‌هایی که مسافت کمتری با سطح زمین دارند.
پیشنهاد زارع پور برای فعالیت قانونی استارلینک در ایران
«عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات در حاشیه مراسم اجلاس کشورهای عضو سازمان اکو که به میزبانی ایران در حال برگزاری است، در جمع خبرنگاران حاضر شد و در خصوص اخباری مبنی بر روشن بودن چند ترمینال اینترنت استارلینک در کشور گفت: همانطور که قبلا در این خصوص صحبت کرده‌ام، ما از فعالیت پلتفرم‌های خارجی و ارائه‌دهندگان اینترنت ماهواره‌ای در کشور استقبال می‌کنیم. اما این امر منوط به رعایت قوانین جمهوری اسلامی ایران است.
زارع‌پور گفت: در این خصوص وزیر عراق نیز گفت که ارائه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در کشور عراق به رعایت قوانین کشور عراق بستگی دارد. ضمن اینکه هفته گذشته در اجلاسی که ذیل آی تی یو که بالاترین نهاد تصمیم‌گیر در حوزه ارتباطات رادیویی در جهان است برگزار شد، شرکت اسپیس ایکس را مکلف کرده است که برای فعالیت در ایران اقدام به اخذ مجوز کند. ما فکر می‌کنیم این اتفاق خوب و مبارکی برای فعالیت قانونی استارلینک در ایران است.
زارع‌پور در ادامه و در واکنش به اینکه قرار است ترمینال‌های استارلینک قطع شود، گفت: من وزیر وصل کردن و نیز به دنبال مهیا کردن شرایط فعالیت استارلینک در کشور به صورت قانونی هستم. همچنین زمینه‌های آن را نیز فراهم خواهیم کرد. تاکید می‌کنم کار من غیرفعال کردن نیست؛ کار من فعال کردن است. کسانی که در این زمینه وظیفه قانونی دارند، این مسائل را دنبال می‌کنند.
وزیر ارتباطات در خصوص اینکه آیا اتحادیه جهانی مخابرات ITU می‌تواند مانع فعالیت بخش خصوصی در یک کشور شود گفت: بسیار تمایل دارم تا حقوقدان‌ها در این زمینه با یکدیگر گفت‌وگو کنند، چون با پیگیری که ما انجام داده‌ایم یک اتفاق بزرگ حقوقی است. ITU چند مصوبه از قبل دارد یکی آرتیکل ۱۸ است و یکی هم مصوبه ۲۳ اجلاس WRC که در آن تاکید شده اگر کسی بخواهد فعالیت اینترنت ماهواره‌ای در کشور دیگری داشته باشد، باید از رگولاتور آن کشور مجوز بگیرد. ITU نیز فعالیت استارلینک در ایران را هم مصادق به این دو مصوبه دانسته و شفاف گفته است که باید از رگولاتور ایران مجوز فعالیت بگیرد.
اپیزود فعالیت قانونی استارلینک در ایران
همانطور که میدانید اکنون تعدادی از دیش ها به صورت قاچاقی به ایران وارد شده و شرط وزارت ارتباطات برای فعالیت قانونی استارلینک در ایران ، پذیرش قوانین حاکمیتی ایران است . این قوانین شامل عدم دسترسی به پلتفرم های فیلترشده مانند اینستاگرام و تلگرام و …. است ! پس یعنی توافق با ایران ، به معنی اینترنت آزاد و بدون محدودیت نیست ! با این حال چند سناریو برای فعالیت استارلینک در ایران است :
سناریو یک : پذیرفتن قوانین ایران توسط استارلینک
در این صورت می توان به مناطق دور افتاده و روستا های محروم به راحتی اینترنت رساند و هزینه های ایران به شدت کاهش خواهد یافت ! ما منکر این موضوع نمیشیم ! ولی پذیرش قوانین ایران توسط استارلینک : تمام طرز فکر ما از اینترنت استارلینک را تغییر خواهد داد زیرا اکثر مردم به این دلیل مشتاق استفاده از اینترنت استارلینک هستند که بدون محدودیت است و نیازی به فیلترشکن ندارد ! اما در صورتی که با ایران توافق کند نمیتوانیم به پلتفرم های فیلتر شده دسترسی داشته باشیم !
سناریو دو : نپذیرفتن قوانین توسط استارلینک برای فعالیت قانونی در ایران
در صورتی که همینطور تعداد دیش های ماهواره استارلینک به صورت قاچاقی وارد شود و کاربران افزایش یابد : این موضوع از دید دولت ایران می تواند امنیت ملی را به خطر اندازد ! به همین دلیل بیکار نخواهند نشست ! از لحاظ قوانین بین الملل مخابرات ( ITU ) ، استارلینک حق ندارد بدون پذیرش قوانین حاکمیتی ایران ، در ایران خدمات رسانی کند . به همیل دلیل ایران این حق را دارد که با این موضوع برخورد کند . همانطور که میدانید این ماهواره ها بسیار به زمین نزدیک تر از سایر ماهواره ها هستند و با چشم قابل رویت هستند . به همین دلیل به راحتی قابل از کار انداختن هستند و ایران می تواند با سلاح لیزری و …. به راحتی آنها را نابود کند . چون ایلان ماسک نمیخواهد ضرر کند پس چنین ریسکی نخواهد کرد !
سناریو سه : وضعیت بدون تغییر ( تعداد مصرف کنندگان کم در وضعیت فعلی )
اگر وضعیت در همین حد کاربران بماند و تعداد بیشتر نشود ، بعید میدونم دولت ایران اقدامی کند . اما از ایلان ماسک پول پرست هم هیچی بعید نیست ! یعنی هر لحظه ممکن است با ایران توافق کند یا ماهواره ها خود را به دلیل فروش کم در ایران ، از آسمان ایران ببرد !
هزینه خرید اینترنت استارلینک در ایران و قیمت دیش
از همین ابتدا باید بگوییم که اینترنت ماهواره ای استارلینک ارزان نیست و حتی در ماه های اخیر قیمت خرید دیش یا کیت آن و همچنین سرویس این اینترنت افزایش پیدا کرده است. در حالی که در گذشته قیمت خرید دیش برابر ۴۹۹ دلار بود و استارلینک سرویس خود را با قیمت ماهانه ۹۹ دلار ارائه می کرد، مدتی است که این قیمت ها را افزایش داده است! هزینه خرید اینترنت ماهواره ای استارلینک شامل یک هزینه اولیه برای خرید تجهیزات و یک هزینه برای سرویس ماهانه آن می شود. در حقیقت حالا قیمت دیش یا کیت آن برابر ۵۹۹ دلار (حدود ۱۹ میلیون تومن) است و هزینه سرویس استارلینک به صورت ماهانه به ۱۱۰ دلار (حدود ۳٫۵ میلیون تومن) می رسد. بر اساس اعلام اسپیس ایکس، حتی کسانی که قبلا پیش پرداخت خرید کیت ۴۹۹ دلاری این شرکت را پرداخت کرده بودند، باید ۵۹۹ دلار بابت دسترسی به تجهیزات هزینه کنند. شما با مراجعه به وب سایت رسمی استارلینک www.satelliteinternet.com می توانید تعرفه ها را ببینید.
اتصال به اینترنت استارلینک در ایران در 5 مرحله
کاربران استارلینک پنج مرحله راه اندازی اینترنت ایلان ماسک را به اشتراک گذاشتند.
کیت اصلی در جعبه متصل می شود. تنها کاری که باید انجام دهید این است که آن را وصل کرده و برنامه استارلینک را دانلود کنید.
با بیش از 10000 کاربر در سراسر جهان و پیش سفارش‌های 99 دلاری در بیش از شش کشور، تقاضا برای شبکه اینترنتی استارلینک اسپیس ایکس به سرعت در حال افزایش است.
موشک فالکون 9 اسپیس ایکس در ماه گذشته 60 ماهواره دیگر را به مدار برد و تعداد ماهواره های استارلینک را به 1241 رساند و شبکه اینترنت را بیش از پیش گسترش داد.
هدف ایلان ماسک مدیرعامل این شرکت، ساخت یک سیستم با پهنای باند پرسرعت است که توسط ماهواره‌هایی که به دور زمین می چرخد و اینترنت را در اختیار مردم، به ویژه افرادی که در مناطق روستایی هستند، اجرا می‌کند. تا اواسط سال 2027 ممکن است 42000 ماهواره در مدار باشند.
چگونه سرویس ماهواره ای استارلینک را از خانه خود راه اندازی کنید؟
- یک فضای باز پیدا کنید
برای اینکه استارلینک بهترین سرعت را ارائه دهد، ترمینال باید حدود 100 درجه به سمت آسمانی صاف داشته باشد تا به راحتی به ماهواره ها متصل شود. - جعبه را باز کنید و به دستورالعمل ها نگاه کنید
وقتی جعبه خاکستری استارلینک را باز می کنید، یک برگه کاغذ با سه طرح گرافیکی وجود دارد؛ این برگه ها دستورالعمل است. دستورالعمل ها را بیرون بیاورید و کیت استارلینک را خواهید دید که با سه پایه در بالای ترمینال در کنار روتر و کابل مشکی ضخیم مشاهده می کنید. - کیت را بسازید
سه پایه را روی زمین قرار دهید و میله ترمینال را به سه پایه بزنید. روتر قبلاً به ترمینال و کابل متصل شده است.
از طرف دیگر، اگر می‌خواهید استارلینک را به طور ایمن به سقف یا پایه وصل کنید، می‌توانید یک آداپتور یا پایه ایستاده از قبل طراحی شده را از وب سایت استارلینک خریداری کنید.
شخصی که در کانادا از استارلینک استفاده می کند می گوید: “تنظیم آن به معنای واقعی کلمه بسیار آسان بود، زیرا همه چیز از قبل وصل شده و آماده به کاراست.” - استارلینک را روشن کنید
انتهای کابل را به یک منبع تغذیه وصل کنید تا استارلینک راه‌اندازی شود. دو چراغ سفید روی دستگاه ظاهر می شود. سپس ترمینال را به سمت بالا متمایل می شود؛ فرایند سفارش و تنظیم واقعاً، ساده و آسان است. - برنامه استارلینک را دانلود کنید
برای دانلود برنامه استارلینک به فروشگاه اپلیکیشن گوشی هوشمند خود بروید.
آیکون برنامه به شکل ردیابی ماهواره ای است که یکی از فضاپیمای پرتوهای اینترنتی استارلینک اسپیس ایکس را بر روی نقشه زمین را نشان می دهد.
روی دکمه Start Setup کلیک کنید، سپس از شما می پرسد که آیا تمام کیت به برق وصل است یا خیر. روی “Open Wifi Settings” کلیک کنید و به شبکه استارلینک بپیوندید. سپس WiFi خود را با نام و رمز عبور در برنامه تنظیم کنید و در تنظیمات WiFi گوشی خود به آن متصل شوید.
برای بررسی اتصال ترمینال به ماهواره ها به برنامه برگردید. سپس چک می کند تا با هر یک از 1241 ماهواره استارلینک در مدار هم تراز شود. این کار ممکن است چند دقیقه طول بکشد.
تام گوچ یکی از مشتریان استارلینک در روستای مونتانا، که ترمینال خود را بالای پشت بام خود قرار داده است می گوید:کل این فرآیند از جعبه گشایی تا داشتن اینترنت سریع حدود 20 دقیقه طول کشید.
آیا اینترنت ماهواره ای استارلینک برای کاربران داخل ایران، قابل استفاده است؟
سوالی که به احتمال زیاد برای هر کاربر ایرانی اینترنت که از پروژه استارلینک با خبر شود، به وجود خواهد آمد این است که آیا از این اینترنت ماهواره ای، در ایران هم می‌توان به سهولت استفاده کرد؟ در این بخش به 3 چالش پیش رو برای اینکه کاربران عادی در ایران از استارلینک بخواهند استفاده کنند، اشاره خواهیم کرد:
از آنجا که آمریکا به خاطر تحریم، شرکت‌های خدمات دهنده IT خود را از فروش وسایل الکترونیکی به ایران منع کرده است، به نظر نمی‌رسد کاربران ایرانی بتوانند به آسانی نسبت به خرید ترمینال‌های آن اقدام کنند.
با راه اندازی کاملا این پروژه، اگر نخواهیم بگوییم استفاده از آن برای کاربران ایرانی غیرممکن است، اما بسیار سخت و دور از ذهن به نظر می‌رسد؛ چرا که علیرغم اعلام شرکت اسپیس ایکس، مبنی بر ارزان بودن خرید این سرویس برای مردم جهان، با توجه به شرایط ارزی و بالا بودن قیمت دلار در کشورمان، اگر هزینه یک ماه استفاده از این سرویس را تنها 50 دلار در نظر بگیریم، برای کاربران ایرانی هزینه بالایی را به همراه دارد.
ارسال و دریافت داده از طریق این ماهواره‌ها، مساله‌ای امنیتی برای ایران محسوب میشود؛ چرا که هیچ یک از مراکز امنیتی و مخابراتی کشورمان هیچ گونه نظارتی بر روی آن ندارد. به همین خاطر ممکن است استفاده از چنین سرویسی برای شهروندان عادی غیرمجاز اعلام شود.
اگر بخواهیم از استارلینک در ایران استفاده کنیم، چه وسایلی نیاز خواهد بود ؟
طبیعتا، تا اینجای مقاله با توجه به نکات جالبی که در مورد پروژه استارلینک ذکر شده و امکاناتی که این پروژه در اختیار کاربران قرار خواهد داد، شاید بخواهید بدانید که چه امکاناتی لازم است تا هر شخص در منزل یا محل کار خودش یا هر نقطه ای که بخواهد، از اینترنت ماهواره ای بهره ببرد؟
ترمینال‌های استارلینک که ایلان ماسک به آنها «بشقاب‌پرنده‌های پایه‌دار» می‌گوید، قرار است با قیمتی ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلاری به مشتریان عرضه شوند. گفته شده برای بهره‌گیری از سرویس اینترنت ماهواره‌ای این شرکت، کاربران کافی است این دو حرکت را به هر ترتیبی که می‌خواهند انجام دهند: «ترمینال را به برق وصل کنند و آن را رو به آسمان قرار بدهند». نکته کلیدی این است که ترمینال باید نمای بازی به آسمان داشته باشد. نصب آن نیاز به دانش تخصصی نخواهد داشت و موتورهایی که درونش تعبیه شده، با اسکن کردن آسمان آن را در موقعیت بهینه برای ارسال و دریافت داده‌ها قرار خواهند داد.
تاریخچه استارلینک
اسپیس ایکس برای اولین‌بار در سال ۲۰۱۸ دو ماهواره‌ی مخابراتی با نام‌های تَن تَن A و تن تن B را برای آزمایش کردن اینترنت ماهواره‌ای به مدار پایینی زمین فرستاد. پس از انجام آزمایش‌های مختلف، اسپیس ایکس خط تولید ماهواره‌های خودش را در ردموند واشینگتن به‌راه انداخت تا اولین محموله‌ی ۶۰ تایی از ماهواره‌های استارلینک را در اواسط سال ۲۰۱۹ با نام v0.9 (بخوانید وی پوینت ناین) یا نسخه‌ی نه دهم را به فضا پرتاب کند. این دسته‌ی ۶۰ تایی نیز آزمایشی بود و اکنون از رده خارج شده است و به مرور زمان وارد جو زمین میشود.
تمامی ویژگی‌ها و مشخصات ماهواره‌های استارلینک در درجه‌ی اول برای پایین آوردن قیمت نهایی ماهواره طراحی شده‌اند، نه انقلابی و اولین بودن. همین حالا نیز ماهواره‌هایی با فناوری‌های مشابه یا پیشرفته‌تر نسبت به استارلینک در مدار وجود دارند، اما هیچ‌کدام از آنها ازلحاظ قیمتی قابل مقایسه با استارلینک نیستند. برای مثال قیمت ماهواره‌های ایریدیوم (که تا پیش از این رکورددار ارزان‌ترین ماهواره‌های تجاری بودند) ۵ میلیون دلار به‌ازای هر ماهواره است؛ درحالی‌که قیمت تمام‌شده‌ی ماهواره‌های استارلینک ۲۰ برابر ارزان‌تر و تنها برابر با ۲۵۰ هزار دلار به‌ازای هر ماهواره تخمین زده میشود.
برای اولین‌بار در تاریخ، شرکتی فضایی در حال تولید ماهواره به‌صورت انبوه و در خط تولید کارخانه است. این کار باعث میشود هزینه‌ی نهایی ماهواره که تا پیش از این به‌صورت تکی و در شرایط لابراتواری ساخته می‌شد، بسیار کاهش پیدا کند. هم‌اکنون اسپیس ایکس ماهیانه ۱۲۰ ماهواره (روزی ۴ ماهواره) تولید می‌کند.
مکانیزم جدا شدن ماهواره‌های استارلینک از مرحله‌ی دوم موشک در مدار نیز منحصربه‌فرد است. تا پیش از ماهواره‌ها با استفاده از مکانیزم‌های فنری یا انفجاری (پایروتکنیک) از مرحله‌ی دوم موشک جدا می‌شدند که پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. اسپیس ایکس اما برای پیاده‌کردن ماهواره‌ها در مدار ابتدا مرحله‌ی دوم موشک را به‌دور خود می‌چرخاند و سپس با رهاسازی میله‌ای که ماهواره‌ها را در کنار هم نگه‌داشته است، هر ۶۰ ماهواره را به‌صورت یکجا در مدار رها می‌کند. ماهواره‌ها سپس به دلیل نیروی مرکزگرای ناشی از چرخش مرحله‌ی دوم، به آرامی از یکدیگر جدا می‌شوند.
ماهواره‌های استارلینک همچنین اولین ماهواره‌هایی هستند که از موتورهای یونی کریپتونی برای پیش‌رانش خود در مدار استفاده می‌کنند. تا پیش از این برای سوخت موتورهای یونی در ماهواره‌ها از گاز زنون استفاده می‌شد که اگرچه عملکرد بهتری نسبت به کریپتون در موتورهای یونی دارد، قیمت آن بسیار بالاتر است.
برخلاف سایر ماهواره‌ها، ماهواره‌های استارلینک فقط در یک سمت خود پنل خورشیدی دارند؛ ولی همین پنل به‌قدری بزرگ است که مجموع مساحت آنها در هر پرتاب ۶۰ تایی، از مجموع مساحت پنل‌های خورشیدی ایستگاه بین‌المللی فضایی بیشتر است. استفاده از تنها یک پنل یکپارچه در یک سوی ماهواره یکی دیگر از تصمیماتی است که به آسان‌سازی فرایند ساخت، سهولت باز شدن ماهواره در مدار و درنهایت پایین آمدن قیمت تمام‌شده کمک می‌کند.
برای متصل شدن به اینترنت‌های ماهواره‌ای از جمله استارلینک، کاربر باید از آنتن‌های خاصی استفاده کند. یعنی برخلاف باور شایع اشتباه، نه اینترنت ماهواره‌ای ۴G و ۵G وجود دارد که بتوان به‌سادگی با گوشی و بدون هیچ تجهیزات خاصی به آن متصل شد، نه حتی در آینده‌ای نزدیک چنین اینترنتی عرضه خواهد شد.
استارلینک برای ارسال و دریافت داده هم در ماهواره، هم در دیش سمت کاربر، از آنتن‌های خاصی به‌نام آنتن آرایه فازی (Phased Array Antenna) استفاده می‌کند. ویژگی جالب این آنتن‌ها این است که بدون نیاز به چرخیدن فیزیکی، تنها با استفاده از قابلیت برهم‌نهی امواج، می‌توانند سیگنال ارسالی خود در باند فرکانسی Ku و Ka را در جهت‌های مختلف ارسال کنند.
تفاوت Starlink و ADSL چیست؟
در سرویس‌های ADSL روال به این صورت است که کاربران در ازای انتخاب سرویس حجمی محدود یا نامحدود، مبلغ خاصی را می‌پردازند و در صورت تمام شدن حجم بسته خود، هزینه‌های اضافی و به صورت پلکانی پرداخت می‌کنند. ضمن اینکه اداره مخابرات محل کاربر ، بایستی قادر به ارائه ADSL بوده و فاصله کاربر از این مرکز نیز، نباید مسافت طولانی باشد چرا که در صورت زیاد بودن فاصله، کاربران با افت شدید سرعت رو به رو خواهند شد. البته شرکت‌هایی که اینترنت ADSl را ارائه می‌دهند باید قوانین فیلتر کردن بعضی از سایت‌ها را با توجه به قوانین کشورشان اجرا نماید.
اما این محدودیت‌ها در اینترنت ماهواره‌ای وجود ندارد و کاربران با پرداخت هزینه‌ای ناچیز می‌توانند از یک ارتباط پرسرعت، نامحدود و بدون پروکسی استفاده کنند، در واقع سرویس‌های ماهواره‌ای برای دانلود و مصرف‌های بالا بسیار مناسب هستند.
سرعت اینترنت استارلینک چقدر خواهد بود؟
ماهواره‌های استارلینک اسپیس اکس در مدار پایینی و در فاصله ۵۶۰ کیلومتری از زمین قرار میگیرند. به خاطر فاصله نسبتاً اندک، اسپیس اکس مدعی شده که تأخیر چیزی بین ۳۵ الی ۳۵ میلیثانیه خواهد بود. این یعنی سرعت اینترنت استارلینک برای برآورده‌سازی اکثر وظایف اینترنتی، مثلاً تجربه بازی‌های آنلاین، کافی خواهد بود. سرعت دانلود هم بسیار بالا بوده و حدوداً به ۱ گیگابایت بر ثانیه می‌رسد. اسپیس اکس هنوز اطلاعات مربوط به سرعت آپلود را به اشتراک نگذاشته است.
برای مقایسه باید گفت که سرویس اینترنت ماهواره‌ای HughesNet که همین حالا مشغول به کار است، سرعت دانلودی معادل ۲۵ مگابیت بر ثانیه ارائه می‌کند و تأخیرش نیز با تفاوتی بسیار چشمگیر به ۶۰۰ میلیثانیه می‌رسد.
اخیراً یک صفحه در انجمن ردیت ایجاد شد که مدعی میشود نخستین تست‌های استارلینک، سرعت دانلود ۳۷ الی ۶۰ مگابیت بر ثانیه و سرعت آپلود بین ۴.۵ الی ۱۷.۷۰ مگابیت بر ثانیه را نشان داده‌اند. اما اسپیس اکس واکنشی به موضوع نشان نداده و این ارقام را به صورت رسمی تأیید نکرده. از سوی دیگر خبرگزاری سی‌ان‌ان در یکی از مقالات خود به ایمیلی دست پیدا کرده که ظاهراً توسط بتا تسترهای استارلینک فرستاده شده و در آن آمده سرعت «بین ۵۰ مگابیت بر ثانیه الی ۱۵۰ مگابیت بر ثانیه است و تأخیر بین ۲۰ الی ۴۰ میلیثانیه.» در بخشی دیگر از همین ایمیل آمده که استارلینک قصد دارد سرعت و تأخیر را طی ماه‌های پیش رو بهبود ببخشند.
تا به امروز چند ماهواره استارلینک ارسال شده؟
این کمپانی نخستین ماهواره‌های آزمایشی خود را در سال ۲۰۱۸ به فضا پرتاب کرد. بعد از این هم شاهد ارسال ۶۰ ماهواره رسمی استارلینک در سال ۲۰۱۹ بودیم، اسپیس اکس حدوداً ۱۰۰۰ ماهواره به مدار زمین فرستاده است. آخرین پرتاب‌ها نیز در ماه ژانویه و فوریه ۲۰۲۱ انجام شدند. به مرور زمان، اسپیس اکس می‌خواهد هر سه ماه یک‌بار حداقل یک موشک فالکون به مدار زمین بفرستد که ۶۰ ماهواره در هر کدام تعبیه شده است.
تمام سرویس به چند ماهواره نیاز دارد؟
اسپیس اکس تاکنون جواز کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا (FFC) را برای ارسال ۱۲ هزار ماهواره استارلینک دریافت کرده است. اساساً این ماهواره یک «صورت فلکی استارلینک» را در آسمان شکل خواهند داد. البته اسپیس اکس دوست دارد تعداد ماهواره‌ها را حتی از این هم بیشتر کند. در نهایت «صورت فلکی استارلینک» ممکن است شامل ۴۲ هزار ماهواره در مدار زمین باشد.
این ماهواره‌های کوچک چه شکلی اند؟
همانطور که گفتیم این ماهواره کوچک هستند به طوری که ۶۰ عدد از آنها می‌توان با موشک فالکون ۹ شرکت اسپیس ایکس به فضا منتقل کرد. جرم (وزن) هر کدام از این ماهواره‌ها ۵۷۳ پوند است. انرژی این ماهواره‌ها از نور خورشید تأمین میشود، هر ماهواره دارای یک پنل خورشیدی است. به محض اینکه ماهواره‌ها در مدار خود قرار گیرند این پنل ها باز شده و شروع به کار می‌کنند.
هزینه استفاده از اینترنت استارلینک در ایران
شرکت استارلینک هزینه استفاده از اینترنت ماهواره‌ای خود را، ماهانه ۹۹ دلار اعلام کرده است. اما توجه داشته باشید که این صرفاً هزینه مصرف اینترنت شماست. علاوه بر این شما باید یک دستگاه مخصوص از استارلینگ بخرید. این دستگاه که آنتنی شبیه دیش ماهواره دارد، امکان ارتباط با ماهواره‌های استارلینک را فراهم می‌کنند. برای خرید تجهیزات لازم هم باید ۴۹۹ دلار پول پرداخت کنید.
البته توجه داشته باشید که این قیمت فعلاً برای نسخه آزمایشی اعلام شده است و ممکن است در نسخه اصلی قیمت بالاتر هم برود. اما باید بدانیم که این قیمت به طور ماهانه برای ایرانی‌ها بسیار گران محسوب میشود.
آیا ماهواره استارلینک از روی زمین قابل مشاهده خواهند بود؟
در ابتدای پرتاب بله این ماهواره‌ها از زمین با چشم غیر مسلح قابل مشاهده خواهند بود ول هنگامی که در مدار خود و در فاصله حدود ۵۰۰ کیلومتری قرار گیرند به دلیل آلودگی نوری و حتی فاصله زیاد دیگر با چشم غیر مسلح قابل دید نخواهند بود.
اما گاهاً نور این ماهواره‌ها از زمین قابل مشاهده است که باعث نگرانی برخی از کارشناسان شده است. به همین دلیل ایلان ماسک نیز قول برطرف کردن این موضوع را داده است.
اینترنت استارلینک اسپیس نخست در کدام نقاط جهان در دسترس قرار می‌گیرد؟
ماسک در جریان بتای خصوصی استارلینک اعلام کرد که این سرویس نخست در اختیار افرادی قرار می‌گیرد که در «ارتفاعات بالا» حضور دارند. این کمپانی به وضوح اعلام کرده که فاز بتا نخست در اختیار شهروندان کانادایی و همینطور افراد حاضر در نقاط شمالی ایالات متحده قرار می‌گیرد. هدف اینست که دیگر نقاط جهان نیز در سال ۲۰۲۱ مورد پشتیبانی قرار بگیرند.
رقبای استارلینک
استارلینک تنها پروژه‌ی اینترنت ماهواره‌ایِ در دست توسعه نیست. مهم‌ترین رقبای استارلینک که ازلحاظ نظری می‌توانند سرویس اینترنت قابل مقایسه‌ای ارائه دهند، وان وب (OneWeb) و پروژه‌ی کایپر (Project Kuiper) آمازون است.
وان وب چیست؟
وان وب در ابتدا قرار بود منظومه‌ای ماهواره‌ای متشکل از ۶۵۰ ماهواره‌ی مخابراتی در ارتفاع ۱۲۰۰ کیلومتری از سطح زمین باشد. با شیوع ویروس کرونا و سقوط بازارهای مالی، سافت‌بنک، بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار وان وب تصمیم گرفت به سرمایه‌گذاری خود در این شرکت پایان دهد و درنتیجه وان وب در ماه مارس ۲۰۲۰ اعلام ورشکستگی کرد.
وان وب تا پیش از اعلام ورشکستگی ۷۴ ماهواره در مدار زمین قرار داده بود و حتی بعد از ورشکستگی نیز درخواست مجوز برای ارسال ۴۸ هزار ماهواره‌ی دیگر به FCC داده بود. سرانجام در جولای ۲۰۲۰ اعلام شد که دولت بریتانیا مزایده‌ی خرید وان وب را با مبلغ پیشنهادی ۵۰۰ میلیون دلار برنده شده است. بسیاری گمانه‌زنی می‌کنند که با توجه به خروج بریتانیا از اتحادیه‌ی اروپا، هدف این کشور از خرید این منظومه‌ی ماهواره‌ای، ایجاد سیستم موقعیت‌یاب جهانی شبیه به GPS و مشابه اروپایی آن گالیله است، نه ارائه‌ی خدمات اینترنت ماهواره‌ای.
دو شرکت چینی به‌همراه اسپیس ایکس و آمازون نیز در میان شرکت‌کنندگان در مزایده‌ی خرید وان وب بودند. از آن‌جایی که FCC تنها اجازه‌ی استفاده‌ی طول موج خاصی از امواج الکترومغناطیسی را به هر شرکت می‌دهد، به‌احتمال زیاد هدف اسپیس ایکس و آمازون از اقدام برای خرید این شرکت ورشکسته، تنها به‌دست آوردن حق استفاده از طیف طول موج وان وب بوده است، نه دستیابی به ماهواره‌ها و تکنولوژی‌های آن.
پروژه‌ی کایپر
آمازون در آوریل ۲۰۱۹ اعلام کرد که قصد دارد در جریان پروژه‌ای با نام کایپر (برگرفته از نام یک کمربند سیارکی در لبه‌ی خارجی منظومه‌ی شمسی) با ارسال هزاران ماهواره به مدارهای پایینی زمین (بین ۵۹۰ تا ۶۳۰ کیلومتری)، دسترسی به اینترنت پرسرعت را برای میلیون‌ها نفر فراهم کند.
رئیس پروژه‌ی کایپر در آمازون راجیو بادیال است که پیش از این نایب‌رئیس پروژه‌ی استارلینک در اسپیس ایکس بوده است. آمازون هنوز هیچ ماهواره‌ای به مدار زمین ارسال نکرده است، اما انتظار می‌رود با عملیاتی شدن موشک نیوگلن، این ماهواره برفراز موشک‌های چندبار مصرف شرکت بلو اوریجین (شرکت موشکی جف بزوس) به فضا پرتاب شوند.
علاوه بر دو شرکت یاد شده و اسپیس ایکس، هرازگاهی اخباری از برنامه‌ی شرکت‌های دیگر مانند اپل و سامسونگ برای ایجاد منظومه‌ی ماهواره‌ای به‌گوش می‌رسد؛ اما با توجه به اینکه هنوز هم هزینه‌ی پرتاب موشک به فضا به‌مراتب از هزینه‌ی ساخت ماهواره بیشتر است (حتی برای اسپیس ایکس که خود شرکت موشکی است و از راکت‌های چند بار مصرف ساخت خود استفاده می‌کند)، به‌نظر می‌رسد پروژه‌ی کایپر آمازون تنها رقیب جدی استارلینک باشد.
استارلینک در ایران
اگرچه ازلحاظ تئوری می‌توان از اینترنت ماهواره‌ای در هرکجای دنیا استفاده کرد و تنها لازمه‌ی آن داشتن یک آنتن است، ولی اسپیس ایکس خیلی واضح بارها اعلام کرده است که قصد ارائه‌ی اینترنت ماهواره‌ای بدون اجازه‌ی دولت‌ها را ندارد.
گویین شاتول (Gwynne Shotwell) رئیس و مدیر ارشد عملیاتی اسپیس ایکس پیش از این گفته بود که شرکتش قصد شکستن قوانین کشورها را ندارد و به‌همین دلیل شرکت متبوعش از همین حالا کشور به کشور و دولت به دولت برای ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای در حال مذاکره است.
البته حتی اگر اسپیس ایکس در مذاکره با مسئولان ایرانی موفق به‌کسب اجازه‌ی سرویس‌دهی در ایران شود، بسیار بعید است که به‌دلیل تحریم‌های آمریکا بتواند «به‌صورت رسمی» سرویس اینترنت خود را در ایران ارائه دهد.
آنتن‌های استارلینک بنا به ماهیت‌شان باید از موقعیت دقیق جغرافیایی خود مطلع باشند تا بتوانند با تنظیم خودکار زاویه‌ی دیش (تنها هنگام راه‌اندازی اولیه) در بهترین وضعیت برای ارتباط با ماهواره قرار بگیرند. این یعنی اسپیس ایکس «اگر بخواهد» می‌تواند از موقعیت هر آنتن استارلینک باخبر باشد و آنتن‌هایی که در کشورهای غیرمجاز هستند را از کار بیندازد. حتی اگه این کار هم ممکن نبود، اسپیس ایکس می‌تواند ماهواره‌های خود را طوری تنظیم کند که هنگام عبور از بعضی کشورها سیگنالی ارسال نکنند؛ مخصوصاً اینکه کشورهایی مثل روسیه، چین و هند قابلیت منهدم کردن ماهواره در مدار را دارند و اسپیس ایکس هم علاقه‌ای به ایجاد تنش با این کشورها ندارد.
محتمل‌ترین سناریو برای ارائه سرویس در چنین کشورهایی، فروش پهنای باند به ISP-های آن کشورها است تا آنها پس از اعمال کردن قوانین و محدودیت‌های کشور خود، اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را ازطریق روش‌های متداول مثل اینترنت موبایل، DSL یا فیبر نوری به کاربر برسانند. این یعنی استارلینک برای این کشورها نقش ستون فقرات یا Back Bone اینترنت را بازی می‌کند؛ چیزی شبیه کابل‌های اینترنت زیر اقیانوس. در چنین حالتی، اسپیس ایکس می‌تواند در عین درآمدزایی و فراهم‌کردن غیر مستقیم اینترنت، از ایجاد تنش با چنین کشورهایی جلوگیری کند.
آیا واقعا اینترنت ماهواره‌ای، از فیبر نوری هم سریع‌تر است؟
شاید برای شما هم این سؤال پیش آمده باشد که چطور میشود سیگنالی که به فضا می‌رود و دوباره به زمین برمی‌گردد و به‌وسیله گیرندهها دریافت میشود، از سیگنالی که درون فیبرهای نوری روی زمین است و مسیر کوتاهتری را طی می‌کند، سریع‌تر به مقصد برسد؟
این‌جاست که باید به تفاوت سرعت حرکت امواج الکترومغناطیسی در شیشه یا همان فیبر نوری و خلأ فکر کنید تا پاسخ را پیدا کنید. نور که شکلی از امواج الکترومغناطیسی است، در فیبر نوری بسیار کندتر از خلأ حرکت می‌کند. برای همین است که فاصله بیشتر را هم در زمانی کوتاهتر طی می‌کند. باتوجه به نتایج آزمایش‌های سرعتی که به‌تازگی منتشر شده، مشخص شده است که میزان تأخیر اینترنت استارلینک بین ۳۰تا۹۰ میلیثانیه است و حتی بعضی کاربران میزان تأخیر ۲۰و۲۱ میلیثانیه را نیز گزارش داده‌اند.
آیا آمازون، رقیبی برای پروژه استارلینک StarLink خواهد شد؟
این موضوع می‌تواند اتفاقی عجیب، اما در نوع خود جالبی باشد که در ارائه اینترنت ماهواره ای هم، برخی از شرکت‌های بزرگ با یکدیگر رقابت کنند. شرکت آمازون اجازه دارد با ارسال ۳ هزار و ۲۳۶ ماهواره به فضا اینترنت پرسرعت برای سراسر جهان فراهم و با پروژه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک رقابت کند. کمیسیون فدرال ارتباطات آمریکا به شرکت آمازون اجازه داده با بودجه ۱۰ میلیارد دلار یک خوشه ماهواره اینترنتی در مدار زمین بسازد. این طرح در حقیقت با پروژه اینترنت ماهواره‌ای آقای ایلان ماسک رقابت می‌کند. طبق اسناد موجود شرکت آمازون می‌تواند سیستم «کوییپر» را توسعه دهد که شامل ۳ هزار و ۲۳۶ ماهواره اینترنتی است.
در این پروژه ماهواره‌های اینترنتی به سه ارتفاع مختلف از زمین فرستاده خواهند شد. شرکت آمازون مدعی است با ارسال ۵۸۷ ماهواره به مدار زمین می‌تواند سرویس اینترنت را برای مشتریان فراهم کند. این درحالی است که پروژه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک برای آغاز سرویس‌رسانی حداقل به ۶۰۰ ماهواره در مدار زمین نیاز دارد. آمازون همچنین ادعا می‌کند این پروژه چند میلیارد دلاری علاوه بر ایجاد فرصت‌های شغلی فراوان و مناسب در آمریکا، اینترنت پرسرعت برای نقاط دورافتاده جهان را نیز فراهم می‌کند. این شرکت نخستین بار در سال ۲۰۱۸ طرح خود برای ایجاد سیستم کوییپر را اطلاع رسانی کرد. اما تاییدیه کمیسیون فدرال ارتباطات به آمازون اجازه می‌دهد فرآیند ارسال ماهواره‌های اینترنتی به فضا را آغاز کند. بر اساس محاسبات و پیش بینی‌ها، ۳ هزار و ۲۳۶ ماهواره این طرح می‌توانند برای ۹۵ درصد جمعیت جهان اینترنت فراهم کنند.