دالبی اتموس فناوری صوتی نوظهوری است که تجربه‌ی بی‌نظیری از تماشای فیلم‌های هیجان‌انگیز و ماجراجویانه به ارمغان می‌آورد. با SAE22 برای فعالسازی دالبی اتموس همراه باشید !
مطالب پیشنهادی سید علی ابراهیمی:
صدای باکیفیت با دالبی اتموس
صدای باکیفیت نقش بسزایی در لذت‌بخش‌‌کردن تماشای فیلم و انجام بازی و به وجدآوردن مخاطب دارد و اهمیت آن اگر به اندازه‌ی تصویر باکیفیت نباشد، کمتر از آن نیست. صدای فراگیر فیلم‌ها برای هر فردی میتواند جذاب باشد. حتی ممکن است برخی از جلوه‌های صوتی به قدری جذاب باشند که مخاطب را برای بازگردادن فیلم به عقب و شنیدن چندباره‌ی آنها وسوسه کند یا مخاطب با شنیدن این صدا در یک لحظه به اطراف یا پشت سر خود نگاه کند.
صدای فراگیر که به آن صدای دالبی یا سراند هم گفته میشوند، تا حدود زیادی در خلق چنین لحظه‌های شیرینی برای علاقه‌مندان به فیلم‌های بلاک‌باستر موفق عمل کرده‌اند؛ اما ظاهرا طراحان صدای فراگیر قصد دارند با فناوری‌های جدیدتر صوتی، صدای فراگیر را بیش‌ازپیش تقویت کنند تا تصور حضور در فضای فیلم برای افراد ملموس‌تر شود.
کاربرد دالبی اتموس چیست ؟
تصور کنید صداهایی مانند صدای سفینه‌های موجودات فضایی در بالای سر شما یا صدای تیرهای کمان که از بالا به سمت شما می‌آیند یا صدای فروریخته‌شدن بخشی از یک ساختمان یا هر چیز دیگری را درست همان‌طور بشنوید که افراد حاضر در فیلم میشوند؛ قطعا حتی تصور چنین صحنه‌ای هم میتواند هوش از سر عاشقان هیجان ببرد. برای ایجاد چنین تجربه‌ی وصف‌ناپذیری برخی از صداها باید از بالای سر فرد شنونده پخش شود.
تاثیر دالبی اتموس در بازی و فیلم
سیستم‌های صدای فراگیر کنونی قادر به ایجاد چنین صدایی نیستند و تنها می‌توانند صدا را از سمت جلو، چپ، راست و عقب یا به عبارت دیگر تنها در جهات افقی پخش کنند (البته برخی از سیستم‌های صوتی مانند سیستم صدای سراند 9.1 یا سایر سیستم‌های صدای فراگیر ابداعی تا حدودی می‌توانند صدا را از بالا نیز پخش کنند)؛ اما استفاده از فناوری دالبی اتموس (Dolby Atmos) باعث می‌شود صدای فراگیر سهبعدی کاملا شما را احاطه کند.
تاریخچه دالبی اتموس
دالبی ری (Dolby Ray) خالق این فناوری انقلابی است. تجهیزات دالبی اتموس برای نخستین بار در سال ۲۰۱۲ در سالن تئاتر دالبی در لس آنجلس آمریکا نصب و انیمیشن Brave نخستین فیلمی بود که با صدای دالبی اتموس نمایش داده است. پس از این اتفاق تعداد سالن‌های مجهز به این فناوری در سال ۲۰۱۲ به ۲۵، در سال ۲۰۱۳ به ۳۰۰ و در ماه آوریل سال میلادی جاری به ۴۴۰۰ سالن رسید. نخستین تجهیزات با قابلیت ضبط و میکس صدای دالبی اتموس در سال ۲۰۱۶ و نخستین گوشی‌های مجهز به این فناوری در سال ۲۰۱۷ روانه‌ی بازار شدند.
تعریف دالبی اتموس
دالبی اتموس صدایی سهبعدی و کاملا ۳۶۰ درجه ارائه می‌دهد که گاهی اوقات حتی بهتر از صدای واقعی است. در سیستم‌های دالبی اتموس صدایی غنی و پویا با عمق زیاد و جزئیات فراوان با حرکت در تمام جهات، تمام فضای اطراف فرد شنونده را پر می‌کند یا به عبارت دیگر همه‌ی صداها کاملا واقعی میشوند و با روح و روان شما بازی می‌کنند. با استفاده از این صدا میتوان حرکت صدا را به‌خوبی امکانپذیر کرد .
درواقع در این سیستم با اضافه‌شدن اسپیکرهایی که در سقف نصب میشوند یا اسپیکرهایی که صدا را به سمت بالا هدایت می‌کنند (این اسپیکرها Upfiring Speakers نام دارند و به اسپیکرهایی از همین نوع که قابلیت پخش صدای دالبی اتموس را دارند نیز Atmos Modules speakers گفته می‌شود) بعد جدیدی به صدا افزوده می‌شود و صدا عمق پیدا می‌کند. درضمن میتوان با استفاده از سیستم دالبی اتموس صدا را به گونه‌ای پخش کرد که شنونده تصور کند که منبع صدا در فاصله‌ای دور از او یا نزدیک قرار داد. با تماشای کلیپ کوتاه زیر میتواند به‌صورت ملموس‌تری با دالبی اتموس آشنا شوید؛ البته این کلیپ را حتما باید با هدفون تماشا کنید.
نحوه‌ی ضبط، ایجاد و رمزگذاری صدای دالبی
مدتی است که مفهوم جدیدی تحت‌عنوان صدای شی‌گرا (object based audio) در صنعت صدابرداری ایجاد شده است که یکی از اصول اصلی در شکل‌گیری صدای دالبی اتموس نیز محسوب می‌شود. در ضبط صدا با استفاده از روش شی‌گرا برخلاف سیستم صدای مبتنی بر کانال که صدا از کانال‌های مشخصی ضبط می‌شود (مثلا برای ایجاد صدای 5.1، شش کانال یا خروجی برای ضبط صدا درنظر گرفته می‌شود)، صدا در فضایی سهبعدی ضبط می‌گردد و هنگام ضبط صدا اطلاعاتی نیز دررابطهبا موقعیت مکانی میکروفون و منبع صدا همراه‌با صدا ثبت می‌شود تا در هنگام پخش صدا، صدایی واقعی برای شنونده پخش شود.
پس از ضبط صدا، اشیای صوتی مختلف (audio objects) با استفاده از نرم‌افزارهای خاص، بسته به تعداد اسپیکرهایی که طراحان صدا قصد دارند صدا از آنها پخش شود، در کانال‌های مختلف میکس میشوند (میتوان برای انجام این کار از ۱۲۸ کانال مختلف استفاده کرد). یکی از ویژگی‌های جالب و کاربردی این نرم‌افزارها امکان مشاهده‌ی هر یک از اشیای صوتی در فضایی سهبعدی و حتی حرکت‌دادن آنها است.
دالبی اتموس در سینما
دالبی اتموس در سینماها بسیار پیچیده‌تر از سیستم‌های صوتی خانگی است و درواقع تنها در سینما می‌توانید، دالبی اتموس حقیقی را تجربه و حرکت صدا را کاملا احساس کنید (مثلا زمانی‌‌که هلکوپتری در فیلم دور محدوده‌ی خاصی بچرخد)؛ زیرا تعداد اسپیکرهای تشکیل‌دهنده‌ی سیستم صدای فراگیر در سینماها بسیار بیشتر از سیستم‌های خانگی است و تصور ذهنی حضور در فضای فیلم به اوج خود می‌رسد.
برخی از سیستم‌های دالبی اتموس مورداستفاده در سینماها از ۶۴ یا حتی ۱۲۸ کانال با جهت‌ها و زاویه‌های مختلف تشکیل شده‌اند که باعث میشوند به‌معنی واقعی دالبی اتموس پی ببرید. در این سیستم‌ها اسپیکرهای متعدد (که تعداد آنها در برخی از سالن‌ها به ۶۴ عدد می‌رسد) در کنار هم تمام فضای سقف و فضای بالای سالن در قسمت‌های جلو، عقب، راست و چپ آن را اشغال می‌کنند (حتی در سینماهای پیشرفته تعدادی از اسپیکرها در داخل پرده یا پشت آن تعبیه میشوند که صدایی بسیار شفاف و کریستالی هم دارند) و باعث میشوند هر یک افراد در تمام نقاط سالن کوچک‌ترین جزئیات صوتی (مثل صدای پرزدن پرنده یا حشره‌ای کوچک) را به وضوح بشنوند.
در یکی از سینماهای اودئون لندن ۴۰۰ اسپیکر در ردیف‌های متعدد در ۱۲۰ موقعیت مکانی مختلف نصب شده است. تعداد زیادی از این اسپیکرها در پشت پرده قرار گرفته‌اند تا صدا را به‌خوبی در فضای سالن پخش کنند. در سینمای دالبی اِی اِم سی (Dolby Cinema AMC Theater) نیز تعدادی از اسپیکرها در داخل پرده و نمایشگر قرار گرفته‌اند. در ایران نیز سینما ساحل اصفهان نخستین و تنها سینمای مجهز به سیستم دالبی اتموس در کشور با ۱۲۸ کانال است. البته پردیس سینمایی ایران مال نیز با فناوری صوتی بسیار مدرنی ساخته شده اما از پشتیبانی دالبی اتموس خبری نیست.
دالبی اتموس این امکان را برای طراحان صدای فراگیر فراهم می‌کند که محتوای خود را با مطلوب‌ترین حالت ممکن به مخاطبان عرضه کنند. از سویی دیگر در صورت استفاده از دالبی اتموس برای پخش صدا، ترکیب‌‌‌کردن کانال‌های مختلف صدا که فرایند زمان‌بری هم است دیگر ضرورتی ندارد و اصلا نیازی به این کار نیست؛ بنابراین مدت زمان مهندسی و پردازش صدا هم به میزان محسوسی کاهش می یابد.
دالبی اتموس در سینما خانگی
شاید اکنون که می‌دانید دالبی اتموس تا ۴۰۰ اسپیکر را هم پشتیبانی کند، دیگر تمایلی به استفاده از سیستم‌های خانگی (که حداکثر دارای ۹ یا ۱۱ اسپیکر هستند) ندارید و آنها را درمقایسهبا سیستم‌های پیچیده مورداستفاده در سینماها ابتدایی و بی‌فایده می‌دانید؛ اما در سیستم‌های خانگی دالبی اتموس نیز کانال‌های صدا در اسپیکرهای مختلف تفکیک می‌شود و صدایی کاملا فراگیر و فراتر از تصورتان ایجاد می‌شود.
برای تهیه‌ی سیستم خانگی دالبی اتموس دو راه دارید؛ یا باید اسپیکرها، ساب و دستگاه گیرنده‌ی AV سیستم خود را جداگانه تهیه و تعداد اسپیکرها و نحوه‌ی چیدمان آنها را خودتان مشخص کنید یا یکی از سیستم‌های صوتی مجهز به این فناوری را بخرید. در ادامه شما را با انواع مختلف سیستم‌های صوتی دالبی اتموس آشنا می‌کنیم.
سیستم‌های صوتی غیرآماده
اجازه دهید قبل از بررسی سیستم‌های آماده‌ی دالبی اتموس، بهترین اسپیکرها و دستگاه‌های گیرنده‌ی AV مناسب برای سیستمی حرفه‌ای را معرفی و پس از آن شما را با روش‌های مختلف چیدمان اسپیکرها آشنا و نکات ضروری دررابطهبا این سیستم‌ها را بیان کنیم.
بهترین اسپیکرها برای دالبی اتموس
برای معرفی بهترین اسپیکرها برای ایجاد این سیستم، ابتدا اسپیکرها را به دو دسته‌ی اسپیکرهای سراند (Surround) و اسپیکرها مورداستفاده برای پخش صدا از بالا دسته‌بندی می‌کنیم و اسپیکرهای دسته‌ی دوم را نیز به دسته‌ی اسپیکرهای سقفی، اسپیکرهای که صدا را به سمت بالا هدایت می‌کنند (Upfiring) و اسپیکرهای دیواری (Height) تقسیم می‌کنیم.
یادآوری می‌شود اسپیکرهای مناسب برای ایجاد صدای فراگیر و دالبی اتموس به‌صورت ست آماده هم به فروش می‌رسند که از میان آنها میتوان به سیستم‌های تولید شده توسط کلیپش (Klipsch) اشاره کرد. به دلیل اینکه این اسپیکرها با یکدیگر سازگار و هماهنگ هستند، پیشنهاد می‌کنیم بیشتر در مورد آنها فکر کنید؛ البته اگر مشکل مالی ندارید!
اسپیکرهای سراند (جلو، عقب، چپ و راست)
به دلیل اینکه در سیستم دالبی اتموس، پخش صدا از بالا نسبت به پخش صدا از سمت جلو، عقب، چپ و راست فرد اهمیت بیشتری دارد، در انتخاب اسپیکرهای سراند چندان حساس نباشید؛ البته پخش صدای مناسب از این اسپیکرها نیز مهم است. درصورتیکه سیستم صدای دالبی ۵٫۱ یا ۷٫۱ مناسبی دارید، نیازی نیست اسپیکرهای سراند جدیدی بخرید و می‌توانید تنها با ارتقای گیرنده‌ی خود و افزودن اسپیکرهای جدید با قابلیت پخش صدای دالبی اتموس، سیستم خود را ارتقا دهید.
از میان بهترین برند اسپیکرهای ساراند میتوان به برند Onkyo و Enclave Audio اشاره کرد که در این میان برند Enclave Audio گزینه‌های بی‌سیم نیز ارائه می‌کند. البته اسپیکرهای بی‌سیم کاملا بی‌سیم نیستند؛ این اسپیکرها به استفاده از سیم به دستگاه گیرنده‌ی بی‌سیم وصل میشوند و خود دستگاه هم باید به برق متصل شود. برای ایجاد سیستم دالبی اتموس در فضاها و اتاق‌های بزرگ هم برند Onkyo گزینه مناسب‌تری خواهد بود.
اسپیکرهای مناسب برای پخش و شنیده‌شدن صدا از بالا
حالا که از اهمیت بالای بلندگوهای سقفی آگاه شده‌اید، زمان آن فرارسیده تا درباره بلندگوهای سقفی برای ساخت مجموعه دالبی اتموس خانگی صحبت کنیم.
اسپیکرهای سقفی
اسپیکرهای سقفی (Ceiling) می‌توانند صدای دالبی اتموس را به بهترین شکل ممکن ارائه دهند. دراین‌زمینه شرکت‌های کلیپش (Klipsch) و Polk Audio گزینه‌های مناسبی به‌شمار میروند. علاوه‌براین اسپیکرهای بدون قاب بوز (Bose) نیز یکی از بهترین اسپیکرها برای پخش صدای دالبی اتموس هستند. تمام این اسپیکرها صدایی شفاف و پرقدرت تولید و در همه جا پخش می‌شود.
از مزایای اسپیکرهای کلیپش میتوان به قابل‌تنظیم‌بودن جزئیات و شفافیت صدا اشاره کرد. اگر می‌خواهید اسپیکرهای شما در سقف مشخص نباشد از اسپیکرهای پولک اودیو و بوز استفاده کنید؛ زیرا این بلندگوها دارای توری خاصی هستند که میتوان آن را رنگ زد تا کاملا در سقف استتار شوند؛ اسپیکرهای بوز هم علاوهبر اینکه دارای این توری مخصوص هستند، حاشیه‌ی باریکی نیز دارند؛ بنابراین میتوان از آنها در سقف‌های نقاشی‌شده نیز به‌راحتی استفاده کرد.
اسپیکرهای Upfiring
صدای این اسپیکرها به اندازه‌ی اسپیکرهای سقفی تاثیرگذار نیست؛ اما استفاده از آن راحت‌ها است و میتوان آنها را روی اسپیکرهای ساراند جلو قرار داد یا آنها را در فاصله‌ی کمی از این اسپیکرها در بالای آنها نصب کرد. با استفاده از این اسپیکرها دیگر نیازی است به سقف خانه آسیب بزنید و آن را سوراخ کنید. از میان بهترین برند اسپیکرهای آپ فارینگ میتوان به سونی و انکیو (Onkyo) اشاره کرد. برای گزینه‌هایی مقرون‌به‌صرفه‌تر سراغ اسپیکرهای برند ELAC بروید و مدل‌های برند KEF نیز با ارائه کیفیت بالا درکنار قیمت مناسب می‌توانند انتظارات شما را برطرف کنند.
اسپیکرهای Height
اسپیکرهای Height که روی دیوار نصب میشوند، کمتر در سیستم دالبی اتموس مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما در برخی از سیستم‌ها از قابلیت‌های این اسپیکرها استفاده می‌شود؛ اسپیکرهای کلیپش (Klipsch) و اسپیکرهای اس وی اس پرایم الویشن (SVS Prime Elevation) می‌توانند در سیستم‌های دالبی اتموس صدای بدون نقصی را ایجاد کنند. درضمن میتوان از آنها به‌عنوان بلندگوی سراند جلو، عقب و چپ و راست هم استفاده کرد.
قبل از خرید اسپیکرها و گیرنده باید به این نکته توجه کنید که تمام آنها با یکدیگر سازگار و به اصطلاح «مچ» باشند. در ضمن برای پخش صدا یا هدایت آن به سمت بالا حتما اسپیکرهایی را خریداری کنید که با فناوری دالبی اتموس سازگار باشند. در هنگام نصب اسپیکرها هم درمورد مکان و زاویه‌ی قرارگیری آنها و همچنین فاصله‌ی آنها از یکدیگر و صندلی‌تان کاملا دقت کنید.
بهترین گیرنده‌های AV
گیرنده‌های AV یا AV receiver مهم‌ترین پخش سیستم‌های صوتی هستند؛ زیرا وظیفه‌ی رمزگشایی صدا و تفکیک آن بین اسپیکرهای مختلف را برعهده دارند و به نوعی فرمانده سیستم‌های صوتی محسوب میشوند. توصیه می‌کنیم برای اینکه صدای دالبی اتموس شما را کاملا دربرگیرد، حداقل از ۱۱ اسپیکر استفاده کنید (۷ اسپیکر سراند و ۴ اسپیکر برای پخش صدا از بالا). گیرنده‌های AV دنون (Denon) که از ۱۱ اسپیکر پشتیبانی می‌کنند با قیمت تقریبی ۲۵۰۰ دلار به‌فروش می‌رسند که از محتوای 4K و صدای سهبعدی نیز پشتیبانی می‌کنند (البته تمام گیرنده‌های سازگار با دالبی اتموس از محتوای 4K، صدای سهبعدی و دیسک بلوری پشتیبانی می‌کنند).
درکنار دنون می‌توانید نگاهی هم به محصولات شرکت باسابقه سونی داشته باشید که تقریبا با قیمتی مشابه به‌فروش می‌رسند. به‌عنوان گزینه‌هایی مقرون‌به‌صرفه‌تر هم نگاهی به محصولات شرکت اونکیو و پایونر داشته باشید. البته درصورتیکه قصد دارید صدای دالبی اتموس را از تلویزیون یا هر پلیر دیگری به گیرنده انتقال دهید، گیرنده حتما باید مجهز به درگاه HDMI eARC باشد (در بخش بعدی مقاله درمورد این درگاه توضیح خواهیم داد).
همچنین توصیه می‌کنیم در صورت امکان اتاق خود را آکوستیک کنید (نصب عایق‌های صوتی روی دیوارهای اتاق برای جلوگیری از ورود صدا به اتاق یا خروج از آن) تا هم بدون نگرانی از اذیت‌شدن دیگران با خیال راحت با صدای بلند از تماشای فیلم لذت ببرید و هم جزئیات صدا را با وضوح کامل بشنوید. شما می‌توانید با انجام کارهایی مثل پوشاندن دیوارهای اتاق خود با موادی مثل شانه‌ی تخم‌مرغ، فوم‌های پلی اتیلن، پنل‌های عایق صدا و پرده‌های ضخیم مخملی و پشمی و پوشاندن درزها با نوارها و مواد پلاستیکی، تاحدودی اتاق خود را اکوستیک کنید؛ البته توصیه می‌کنیم کمی بیشتر هزینه کنید و این کار تخصصی را به دست متخصصان آن بسپارید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
چیدمان‌های مختلف اسپیکرهای سیستم دالبی اتموس خانگی غیرآماده
در سیستم دالبی اتموس برخلاف سیستم‌های صدای دالبی متداول کنونی مانند سیستم ۵٫۱ و ۷٫۱، میتوان اسپیکرها را با چینش‌های متفاوت در نقاط مختلف قرار دارد؛ حتی میتوان تعداد اسپیکرها را افزایش یا کاهش داد. در ادامه برخی از چینش‌های ممکن برای سیستم دالبی اتموس را بررسی می‌کنیم.
یادآوری می‌شود در تمام چینش‌ها حداقل دو اسپیکر برای پخش صدا از بالا یا هدایت صدا به سمت بالا و منعکس‌شدن آن به سمت پایین مورد استفاده قرار می‌گیرد (برای پخش صدا از اسپیکرهای ماژول اتموس استفاده کنید). همان‌طور که گفتیم بلندگوهای دیواری نیز می‌توانند گزینه‌های خوبی برای پخش صدا از بالا باشند؛ در صورتی‌که از سینمای خانواده‌ی ۷٫۱ استفاده می‌کنید (در این نوع از سینمای خانواده علاوهبر اسپیکرهای سراند جلو و عقب، دو اسپیکر سراند دیگر هم در سمت راست و چپ فرد قرار می‌گیرد)، می‌توانید از دو اسپیکر سراند چپ و راست به‌عنوان بلندگوی سقفی استفاده کنید؛ البته درصورت انجام چنین کاری شاید نتوانید از جلوه‌های ایجاد‌شده برای صدای دالبی اتموس، لذت حقیقی را ببرید.
چنانچه برای پخش و شنیده‌شدن صدا از چهار اسپیکر به‌جای دو اسپیکر استفاده شود؛ واقعی‌بودن و هیجان صدا به مراتب بیشتر می‌شود؛ بنابراین توصیه می‌کنیم در صورت امکان از چهار اسپیکر سقفی یا ماژول اتموس استفاده کنید؛ حتی میتوان از شش اسپیکر سقفی هم برای نزدیک‌تر کردن صدا به واقعیت استفاده کرد (دو اسپیکر در جلو، دو اسپیکر در میان و دو اسپیکر هم در انتهای سقف).
سیستم ۵٫۱٫۲ و ۵٫۱٫۴
در سیستم ۵٫۱٫۲ در مجموع ۷ اسپیکر و یک سابووفر استفاده می‌شود که شامل سه اسپیکر در جلو (اسپیکر میانی و اسپیکرهای سمت چپ و راست)، دو اسپیکر در سمت عقب و دو اسپیکر در سقف (یا دو اسپیکری را صدا را به سمت بالا هدایت می‌کنند) می‌شود.
اما در سیستم ۵٫۱٫۴ علاوهبر دو اسپیکر سقفی جلویی، دو اسپیکر مشابه جلویی هم در سمت عقب استفاده می‌شود.
چیدمان اسپیکرهای هر دو سیستم
اسپیکر میانی باید درست مقابل فرد و اسپیکرهای سراند باید در فاصله‌ی یکسان با اسپیکر میانی و در زاویه‌ی ۲۲ تا ۳۰ درجه در سطح گوش قرار بگیرند؛ اسپیکرهای سراند پشتی هم باید در زاویه‌ی ۹۰ تا ۱۱۰ درجه از فرد و ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متر بالاتر از گوش فرد قرار بگیرند. فاصله‌ی تمام اسپیکرها از فرد باید یکسان باشد؛ بنابراین نباید در یک خط صاف کنار هم قرار بگیرند؛ درضمن باید زاویه‌ی قرارگیری اسپیکرهای سراند به گونه‌ای باشد که به‌صورت زاویه‌دار و ضربدری (اسپیکر سمت راست جلو در مقابل اسپیکر سمت چپ عقب و اسپیکر سمت راست عقب در مقابل اسپیکر سمت چپ جلو قرار بگیرند) در مقابل یکدیگر باشند. درواقع اسپیکرها باید به صورتی در کنار هم قرار گیرند که حالت دایره شکلی را ایجاد کنند.
در صورتی‌که برای پخش صدا از بالا از بلندگوهای سقفی استفاده می‌کنید، باید آنها را در سمت راست و چپ قسمت جلوی سقف و بالای اسپیکرهای سراند جلو در ارتفاع ۱٫۲ متری نصب کنید (بلندگوهای سقفی عقب سیستم ۵٫۱٫۴ نیز باید به همین صورت نصب شوند)؛ چنانچه اسپیکرهای شما اسپیکرهای Upfiring هستند یا آنها را درست بالای اسپیکرهای ساراند و در ارتفاع ۹۰ سانتی‌متری از آنها قرار دهید و پس از نصب آنها مطمئن شوید که صدا را به سمت سقف هدایت می‌کنند و بازتاب صدا درست به سمت همان نقطه‌ای است که شما نشسته‌اید؛ توصیه می‌کنیم برای ایجاد سیستم دالبی اتموس از فردی متخصص در این زمینه کمک بگیرید تا صدای فراگیر ۳۶۰ درجه را به بهترین شکل ممکن تجربه کنید.
سیستم ۷٫۱٫۲ و ۷٫۱٫۴
در سیستم ساراند ۷٫۱ علاوه بر اسپیکرهای ساراند جلو و عقب دو اسپیکر نیز در سمت چپ و راست استفاده میشوند؛ فاصله‌ی این دو اسپیکر با فرد شنونده نیز باید به اندازه‌ی فاصله‌ی سایر اسپیکرها با باشد. در سیستم ۷٫۱٫۲ از دو و در سیستم ۷٫۱٫۴ از چهار اسپیکر برای پخش صدا از بالا استفاده می‌شود که چیدمان آنها درست مانند اسپیکرهای سقفی سیستم ۵٫۱٫۲ و ۵٫۱٫۴ است و بلندگوهای سقفی عقب باید بالای بلندگوهای سراند عقب نصب شوند.
سیستم ۹٫۱٫۲
در این سیستم دو اسپیکر ساراند اضافه با زاویه‌ی ۵۰ تا ۷۰ درجه در میان اسپیکرهای سراند جلو و سراند چپ و راست، در یک خط با آنها قرار می‌گیرند و دو اسپیکر هم برای پخش صدا از بالا استفاده میشوند. شما می‌توانید مطابق با میل خود چیدمان‌های دیگری را نیز انتخاب کنید؛ البته در انتخاب چینش خود باید به تعداد کانال‌ها و چیدمانی که گیرنده‌ی AV شما از آن پشتیبانی می‌کند، نیز دقت کنید.
اگر درمورد چیدمان و تعداد اسپیکرهای سیستم خود چندان حساس نیستید یا قصد ایجاد سیستمی فوق حرفه‌ای ندارید و فقط می‌خواهید صدای دالبی اتموس را تجربه کنید، توصیه می‌کنیم خود را درگیر خرید اسپیکر، گیرنده و سابووفر نکنید و با خرید یک سیستم آماده کار خود را راحت کنید.
بهترین سینما خانگی‌های دالبی اتموس
سینمای خانواده فوکال سیب اوُ (Focal Sib Evo Home Cinema System)
سینمای خانواده‌ی فوکال سری سیب او (Sib Evo) با بهره‌مندی از اسپیکرهای دالبی و ساراند می‌توانند صدایی سهبعدی و غنی در فضایی کوچک ایجاد کند؛ محصولات این سری به‌سادگی نصب و آماده می‌شود و طراحی شیکی نیز دارند.
سینمای خانواده کلیپش سری رفرنس پریمیر (Klipsch Reference Premiere Home Theater System)
محصولات کلیپش با برخورداری از اسپیکرهای دالبی اتموس و سابووفر صدایی سهبعدی فراگیری با باس قوی ایجاد می‌کنند. کاربران این سری از سینمای خانگی کلیپش می‌توانند با‌استفاده از وای‌فای، بلوتوث و فناوری Airplay به‌راحتی هر وسیله‌ای را به این سیستم متصل و موسیقی و سایر فایل‌های صوتی خود را با آن پخش کنند.
ساندبارهای دالبی اتموس
بدون تردید این ساندبارها صدایی قدرتمند و شفافی تولید می‌کنند؛ اما صدای آنها در حد انتظار، سهبعدی و فراگیر نیست و صدای دالبی اتموس ایجاد‌شده توسط این سیستم‌های صوتی، مجازی و شبیه‌سازی‌‌شده است. درواقع بلندگوی تعبیه‌شده در سمت بالا و چپ و راست ساندبارها، صدا را به سمت سقف و دیوارها هدایت می‌کنند و فرد با شنیدن انعکاس این صداها، تصور می‌کنند که صدا از سمت بالا و از سمت چپ و راست پخش می‌شود؛ بنابراین درصورتیکه متمایل به استفاده از این ساندبار دالبی اتموس هستید؛ دیوارها و سقف اتاق یا منزل شما باید با موادی پوشانیده شوند که بتوانند صدا را به خوبی منعکس کنند.
بهترین ساندبارهای دالبی اتموس
برخی از ساندبارهای این شرکت به بلوتوث و وای‌فای مجهز هستند و برخورداری از بلندگوهای ماهواره‌ای ساراند عقب باعث شده تا بلندگو بتواند صدای ساراند واقعی ایجاد کند. در ضمن وجود بلندگوهای Upfiring روی ساندبار و بلندگوهای ماهواره‌ای سراند عقب باعث می‌شود، پخش مجازی صدا از بالا به‌خوبی احسشوود.
مزایا و معایب دالبی اتموس
مزایا دالبی اتموس
اگرچه دالبی اتموس باعث شده است تا صدای فراگیر و سهبعدی پیش از بیش تحسین ما را برانگیزد و کوچک‌ترین جزئیات صدا به ما منتقل شود؛ اما در کنار مزایای خود معایبی دارد که ممکن است ما را کمی درمورد استفاده از آن مردد کند؛ حتما با مطالعه‌ی مقاله تا اینجا با مزایای این فناوری آشنا شده‌اید؛ علاوهبر مزایای اشاره‌شده در طول مقاله میتوان گفت پشتیبانی تلویزیون‌ها، پلیرها و کنسول‌های جدید از این فناوری، امکان پخش محتوای دالبی اتموس در همه‌ی پلیرها از دیگر مزایای دالبی اتموس به‌شمار میروند. (البته صدای دالبی اتموس تنها در پلیرهایی به‌صورت سهبعدی و از بالا پخش می‌شود که از این فناوری پشتیبانی کنند و در سایر پلیر به‌صورت صدای فراگیر معمولی یا حتی استریو پخش می‌شود).
معایب دالبی اتموس
قیمت بالای تجهیزات
با اینکه چندسالی از ورود دالبی اتموس به سیستم‌های صوتی گذشته است اما همچنان به‌علت قیمت بالا خریداران کمتری را به‌خود جذب می‌کند. بنابراین این روند کند کاهش قیمت‌ها درنهایت روند رشد کاربران را نیز محدود هنوز در ابتدای راه قرار دارد و استفاده از آن هنوز مثل سیستم‌های صدای فراگیر متداول فراگیر نشده است؛ به همین دلیل قیمت بالای سیستم‌های دالبی اتموس درحالحاضر تا حدودی منطقی است؛ البته قطعا در آینده‌ا‌ی نزدیک قیمت آنها کاهش محسوسی خواهد شد؛ حتی میتوان گفت روند کاهش قیمت این تجهیزات از همین زمان نیز آغاز شده است.
درحالحاضر قیمت یک سیستم آماده‌ی ۵٫۱٫۲ که حداقل سیستم لازم برای ایجاد صدای دالبی اتموس محسوب می‌شود، درحدود ۲۰۰۰ دلار است و قیمت یک سیستم ۷٫۱٫۴ برای لذت بیشتر از صدای باکیفیت‌تر درحدود ۷۸۰۰ دلار می‌شود که هزینه بسیار زیادی محسوب می‌شود؛ از سویی دیگر در ایران سیستم‌های صوتی دالبی اتموس به‌صورت آماده عرضه نمی‌شوند و باید تجهیزات آن را به‌صورت جداگانه بخرید. با یک تبدیل ساده و باتوجه به قیمت دلار و حاشیه سود دلال‌ها، قیمت یک گیرنده‌ی ۱۰۰۰ دلاری دالبی اتموس در ایران حداقل برابر با ۵۰ میلیون تومان خواهد شد و جمع این این رقم با ست کامل اسپیکرهای ۷٫۲٫۴ که هزینه‌ای چندصد میلیون تومانی دارند، درنهایت عددی نجومی را رقم می‌زند که عموم مردم امکان خرید آن را ندارند.
اگرچه قیمت ساندبارهای دالبی اتموس به‌مراتب کمتر از سینما خانواده‌ی دالبی اتموس است؛ اما باز هم نسبت برای بسیاری از افراد سیستم‌های گران‌قیمتی محسوب میشوند؛ به‌عنوان مثال خرید ساندبار دالبی اتموس ۵٫۱٫۲ جی‌بی‌ال هزینه‌ای ۳۳ میلیون تومانی (با دلار ۴۵ هزار تومانی) دارد! البته باز هم باید یادآور شویم که صدای دالبی اتموس مجازی ایجاد‌شده توسط ساندبارها اصلا درحد و اندازه‌ی صدای اسپیکرهای واقعی دالبی اتموس نیست. اگرچه سینماهای خانواده ۵٫۱ و ۷٫۱ متداول نیز چندان ارزان قیمت نیستند؛ اما قیمت آنها درمقایسهبا سیستم‌های خانگی دالبی اتموس حقیقتا ناچیز است.
لزوم ارتقای سیستم‌های صوتی فعلی
همان‌طور که گفتیم با ارتقای سینما خانواده‌ی فعلی خود می‌توانید از فناوری دالبی اتموس بهره‌مند شوید؛ اما همان‌طور که گفتیم خرید یک گیرنده‌ی AV با قابلیت پشتیبانی از دالبی اتموس، قیمت بسیار بالایی دارد؛ علاوه‌براین شما حداقل به دو اسپیکر برای پخش صدا از بالا با قابلیت پخش صدای دالبی اتموس نیاز دارید (مثل اسپیکرهای سقفی، دیواری یا Upfiring) که هر کدام از آنها نیز قیمت بالایی دارند.
کمبود محتوا
اگرچه درحالحاضر میزان محتوای ارائه‌شده برای دالبی اتموس نسبتا کافی است؛ اما هنوز مانند محتوای تولیدشده برای صدای سراند معمولی متنوع و گسترده نیست؛ البته قطعا در سال‌های آتی این مشکل برطرف خواهد شد.
تأخیر در انتقال صدا از اسپیکری به اسپیکر دیگر
به دلیل اینکه اسپیکرهای سیستم دالبی اتموس کمی با یکدیگر فاصله دارند؛ انتقال صدا از اسپیکری به اسپیکر دیگر با کمی تأخیر انجام می‌شود؛ البته بسیاری از افراد اصلا متوجه‌ی این تأخیر نمی‌شوند و تنها در صورتی این تأخیر را احساس می‌کنید که صدا با سرعت کمی پخش شود.
محتوای دالبی اتموس
متاسفانه درحالحاضر تنها فیلم‌ها و بازی‌های 4K حجیم با صدای دالبی اتموس منتشر میشوند و محتواهای Full HD از صدای فراگیر سهبعدی بی‌بهره است. در ادامه شما را با سرویس‌های عرضه‌کننده‌ی دالبی اتموس آشنا و فیلم‌ها، بازی‌ها و موسیقی‌های دارای صدای دالبی اتموس را معرفی می‌کنیم.
سرویس‌های ارائهدهندهی صدای دالبی اتموس
درحالحاضر سرویس‌های پخش آنلاین نتفلکیس، آمازون پرایم و +Apple TV جزو مطرح‌ترین سرویس‌های ارائهدهندهی محتوای دالبی اتموس هستند؛ البته استفاده از این سرویس‌ها در ایران به‌سختی امکانپذیر است و به دلیل سرعت پایین اینترنت در کشور، دسترسی به محتواهای 4K سخت‌تر نیز می‌شود؛ البته با جستجوی عبارت‌هایی نظیر Dolby Atmos Demo یا Dolby Atmos Trailer یا عبارت‌های مشابه دیگر در موتورهای جست‌وجو، به‌راحتی می‌توانید نمونه‌‌های صدای دالبی اتموس را بیابید و آنها را دانلود کنید.
فهرست فیلم‌های دارای صدای دالبی اتموس
در مورد فیلم‌های سینمایی ایرانی هم باید گفت که تاکنون هیچ یک از این فیلم‌ها با صدای دالبی اتموس منتشر نشده‌اند؛ اما انیمیشن «آخرین داستان» که داستان کاوه‌ی آهنگر و ضحاک ماردوش (یکی از محبوب‌ترین داستان‌های شاهنامه) را به تصویر می‌کشد؛ نخستین انیمیشن ایرانی با صدای دالبی اتموس است.
فعال‌کردن دالبی اتموس در گوشی‌های مجهز به دالبی اتموس
کاربران گوشی‌های سامسونگ می‌توانند قابلیت دالبی اتموس گوشی‌های خود را در صفحه‌ی دوم نوار نوتیفیکیشن‌ها فعال کنند. درصورتیکه این ویژگی وجود ندارد، می‌توانند با مراجعه به بخش Advanced Sound Settings در بخش Sound & Vibrations تنظیمات گوشی، قابلیت دالبی اتموس را در بخش Sound Quality and Effects فعال کنند. در سایر گوشی‌های اندرویدی نیز تنظیمات فعال کردن دالبی اتموس با کمی تفاوت به همین صورت است.
ایجاد قابلیت دالبی اتموس در گوشی‌های اندرویدی فاقد دالبی اتموس
جالب است بدانید کاربرانی که گوشی‌های آنها فاقد فناوری دالبی اتموس است نیز می‌توانند با استفاده از ترفندی ساده و صرف چند دقیقه وقت تاحدودی از این ترفند استفاده کنند؛ در برخی از منابع گفته شده ایجاد این فناوری صوتی جدید روی گوشی‌ها مستلزم روت‌کردن گوشی است؛ اما درحقیقت هیچ نیازی به این کار نیست.
باتوجه به‌اینکه ما در زومیت به‌دلیل مسایل امنیتی آموزش فلش Dolby Installer از طریق کاستوم ریکاوری را آموزش نمی‌دهیم، همچنان می‌توانید با یک جستجو در گوگل به نتایج مختلفی دست پیدا کنید.
پخش محتوای دالبی اتموس در کامپیوتر
همان‌طور که گفتیم، انتقال محتوای دالبی اتموس نیازمند استفاده از درگاه HDMI 2.1 و HDMI eARC است. درحالحاضر کارت‌های گرافیک انویدیا از سری RTX 3000 به بعد و AMD از سری RX 6000 به بعد از HDMI 2.1 پشتیبانی می‌کنند و بسیاری از مادربردهای عرضه شده از سال ۲۰۲۱ به بعد نیز از HDMI 2.1 پشتیبانی می‌کنند؛ بنابراین با خرید تجهیزات مناسبت می‌توانید در کامپیوتر شخصی خود نیز دالبی اتموس را تجربه کنید.
فعال‌کردن دالبی اتموس در ویندوز ۱۰ و ۱۱
برای فعال‌کردن دالبی اتموس در ویندوز ۱۰ و ۱۱ نیز باید از اپلیکیشن Dolby Access استفاده و آن را از ویندوز استور دریافت کنید. درصورتیکه در اپلیکیشن گزینه‌ی With my home theater را انتخاب کنید، لینکی برای فعال کردن گزینه‌ی Dolby Atmos for home theater در تنظیمات صوتی ویندوز در کنترل پنل دریافت خواهید کرد. بعد از انجام تنظیمات باید سیستم صوتی خود را انتخاب و آن را کالبیره کنید.
یکی دیگر از روش‌های پخش دالبی اتموس در کامپیوتر استفاده از اپلیکیشن K-light classic player است. در زمان نصب این اپلیکیشن، ابزاری نیز تحت‌عنوان Codec Tweak Tool نصب خواهد شد. پس از اجرای این ابزار مراحل زیر را دنبال کنید.
گزینه‌ی Audio output را انتخاب کنید.
در بخش Audio bitstreaming to external device ابتدا گزینه‌یenabled=) receiver decodes audio) و سپس گزینه‌ی HDMI connection را انتخاب کنید. سپس فرمت‌های صوتی مورد نظر خود را انتخاب کنید.
پس از انتخاب فرمت‌ها ابتدا گزینه‌ی Apply & Close و در نهایت گزینه‌ی Exit را بزنید.
چنانچه می‌خواهید از هدفون برای شنیدن صدای سهبعدی استفاده کنید، باید کارت صدا شما از پلتفرم صدای سهبعدی ویندوز ۱۰ پشتیبانی کند.